کارآفرینی و شب یلدا _ گزارش یلدای شهر راز ۹۷

شب یلدا، شب دور هم بودن و بهانه ای است برای صحبت و گفت و گو.
بهانه ای برای مرور خاطرات و انتقال تجربه از بزرگترها به جوان تر ها. در گذشته شب یلدا در خانه پدربزرگ و مادربزرگ ها و با گرم کردن پاها در زیر پتو و کرسی برگزار می شد اما یلدای شهر راز در سال ۹۷ در سالن همایش های سینا و صدرا برگزار شد که سرخی ذغال را نداشت اما گرمی و شور شرکت کنندگان این نشست هیچ کم از دورهمی های خانوادگی و سرخی ذغال نداشت.

رویداد یلدای شهرراز، تلنگری است که هر سال کارآفرینان، استارتاپ ها، مسئولان و علاقمندان حوزه کسب و کار را دور هم جمع می کند. دورهم جمع شدن فعالان بخش خصوصی و باتجربه ها و صحبت کردن با تازه واردان و جوان تر ها، فرصتی است که در جاهای دیگر سخت می شود پیدا کرد.

دورهمی که تاکید آن بر ” می شود ها ” ست. بر اعتماد به بخش خصوصی، بر توانمندی های داخلی، بر پتانسیل های فراوان جوان های تحصیل کرده و استارتاپ هایی است که این روز ها سروصدای زیادی براه انداخته اند. یلدای شهرراز محفلی است که باعث هم افزایی و همفکری بین مسئولان و بخش خصوصی، به ویژه شرکت های فناوری محور و موپا و شرکت های دانش بنیان است. یلدای شهرراز شبی است که فعالان اکوسیستم کارآفرینی همچون یاقوت های انار ساوه و ارسنجان، در کنار یکدیگرجمع می شوند و حاصل و میوه های آن می شود رشد برای کل شهر شیراز. یعنی اینجا :

این رویداد هر ساله اتفاقات جالب و حرف های شنیدنی زیادی دارد که به برخی از آن ها اشاره ای خواهیم کرد.
قبل از هر چیز از زحمات و تلاش های بی دریغ تیم برگزاری باید تشکر کنیم که این فرصت را فراهم کردند تا بتوانیم صاحبان کسب و کار و افراد موفق اکوسیستم کارآفرینی کشور و سئولان را یک جا و در یک زمان ببینیم و دغدغه ها و مسائل خود را با آن ها مطرح کنیم و از راهنمایی هایشان کمک بگیریم. سپاس فراوان از استودیو طراحی و ایده پردازی ژیوار و شتاب دهنده کسب و کار نوران بابت برگزاری این رویداد و سپاس از حامیان که در کنار تیم برگزار کننده بودند و به برگزاری بهتر و پربارتر آن کمک شایانی کردند.

سخنرانی هایی رویداد یلدای شهر راز ۹۷ برگزار شد که به معرفی سخنرانان آن می پردازیم. در ابتدا مهندس سهرابی خوشامد گویی داشتند و تقدیر و تشکر از مهمانان در ابتدای سخنان خود ایراد کردند. در ادامه سخنرانان عبارت بودند از آقاین حامد تکمیل، محی سنیسل، امید امرایی، محمدرضا ازلی، که در پنل هایی به گفت و گو و انتقال تحربه پرداختند همچنین آقایان محمدرضا هاشمی از مشهد، علیرضا آقاسی، دکتر ظاهرنسب مدیر شتابدهنده نوران، خانم دکتر دلدار از اتاق بازرگانی استان فارس و دیگر دوستان به انتقال تجربه دیدگاه های خود پرداختند.

محمدرضا ازلی هم بنیان گزار تکراسا در پنل گفت و گو سوالی را مطرح کرد که این روزها همه می خواهند استارتاپ بزنند، نظر شما راجع به این موضوع چیه؟ این درسته یا غلط. محی سنیسل مدیر برنامه سابق شتاب دهنده نوین تک در پاسخ گفت: اکوسیستم در حالت کلی، خود اصلاح شونده است. از دید کلان اگر نگاه کنیم، مهره های خوب استارتاپی در اکوسیستم می مانند و به مرور ضعیف تر ها از چرخه حذف می شوند. اما این به این معنی نیست که برای داشتن استارتاپ، منتور و به طور کلی اکوسیستم خوب نباید تلاش کرد.

امید امرایی بنیان گزار کنفرانس ux شیراز گفت: در ایران همه می توانند کارآفرین شوند اما” تفکر کارآفرینی ” ندارند. فرق است میان کارآفرین شدن و تفکر کارآفرینی داشتن. متخصص بودن و تفکر تخصصی داشتن کاملاً متفاوت است.

ما ظاهر و سطح رویی کارآفرینان را دنبال می کنیم اما تفکر کارآفرینی را دنبال نمی کنیم. تفکر کارآفرینی موضوعی است که نادیده گرفته شده. نقش اصلی را امروزه متخصصان ایفا می کنند. کارآفرین ها بدون متخصصان راه به جایی نمی برند. یک ماشین فقط نیاز به فرمان و پدال گاز ندارد، نیاز به هزاران چرخ دنده و فرایند های تخصصی از موتور و سیستم تعلیق گرفته تا سیستم الکترونیک دارد.

ایده ساده است وسیله ای که حرکت کند اما در عمل وابستگی شدیدی به مهندسان و متخصصان دارد. ماشین های فورد بدون متخصصانش در هر کاری می ماند، هیچ الزامی نیست که همه کارآفرین شوند. محمدرضا ازلی در ادامه گفت ما نتایج و میوه های خوش طعم کارآفرینی را می بینیم و روند و مسیری که طی کرده اند را نمی بینیم.

حامد تکمیل مدیر اجرایی پارس کدرز با این جمله شروع کرد. خیلی ها به سمت من میان و می پرسند این ایده را دارم و کارآفرینی چطور است و چه کار کنم.

من میگم ” فقط شروع کن ” ! Just do it . حامد نسبت به کلمه فرهنگ سازی خیلی حساسیت دارد و به اصطلاح خودش وقتی واژه فرهنگ سازی را می شنود، کهیر می ریزد(!).

خیلی وقت ها شروع کردن بهتری کار است. ردپای این صحبت را در ارائه علیرضا آقاسی استارتاپ های چینی هم به وضوح می شود دید. با انجام کار، نیاز ایجاد می شود و براساس نیاز به سمت راه حل خواهند رفت. برای خیلی ها پیشنهاد می کنم انجامش بدید. ما مدام تجربه های سیلیکون ولی و کشورهای طراز اول را می خوانیم و از آن ها یاد می گیریم و گاهی نشده تجربه ی کشوری مثل لبنان یا مالزی، پاکستان و ترکیه را بررسی کنیم. شاید در آن جا آموزه هایی باشد که در آمریکا و فرانسه و انگلستان نتوانیم پیدا کنیم. امروز در کشور بحران شدید نیروی متخصص داریم. پیشنهاد می کنیم سایت shirazroshd.ir دغدغه های حامد رو چک کنید.

محی از مفهوم نرخ تبدیل گفت که استارتاپ ها وارد عمل بشن و در نهایت درصدی از آن ها موفق می شوند که ارزشمند است. رویداد یلدای شهرراز بهانه ای است برای اندکی بیشتر باهم بودن. بهانه ای برای دور هم جمع شدن کارآفرینان و اهالی کسب و کار و گفت و شنود هایی که جای دیگر نمیهوتنیم پیدا کنیم.

شب یلدا نمادی است از قدر دانستن لحظات آخر شب حتی اگر چند ثانیه باشد. نماد روابط و گپ و گفت با تجربه ها با جوان تر ها و پدربزرگ و مادربزرگ ها با نوه ها. نشست یلدای شهرراز گذشته، اتفاقات جالبی داشت و صحبت ها و تجربیات ارزشمندی رد و بدل شد. از زحمات تیم برگزاری (استودیو طراحی و ایده پردازی ژیوار و شتاب دهنده کسب و کار نوران) و انارهای یاقوتی پذیرایی که بگذریم. سخنران های کلیدی صحبت های جدید و شنیدنی داشتند. که در ادامه به خلاصه و گزارشی از آن می پردازیم.

علیرضا آقاسی از سخنرانان یلدای شهرراز ۹۷ بود و ارائه ای آماده کرده بود . ارایه ای که پر بود از مثال های استارتاپ های موفق در شرق. دیگر تقریباً همه می دانیم که وقتی صحبت از استارتاپ، کارآفرینی و نوآوری می شود، نقل و نبات هرمجلسی، سیلیکون ولی امریکا است .

همه سعی دارند یک نسخه از آن را در محله خود تاسیس کنند ! ، غافل از آن که اکوسیستم با آجر ها و زمین و ساختمان های تازه تاسیس، ایجاد نمی شود. اکوسیستم کارآفرینی را افراد و انسان های فعال آن می سازند. بگذریم. علیرضا آقاسی اما روایتی خلاف روایت مرسوم را داشت و از اکوسیستم استارتاپی و کارآفرینی در شرق مثال هایی زد و به تفاوت های آن با نمونه های غربی پرداخت. همه ما بر این باوریم که چین یک کپی کار بزرگی است از ماشین و اپلیکیشن های موبایل گرفته تا هر آنچه که فکرش بکنید.

این روایت تنها در کشور ما رایج نیست و تقریبا در تمام دنیا چین را به این ویژگی می شناسند. حال در این کشور که معروف به کپی کردن است، رفت سراغ فردی که او را ” کپی کار اعظم ” می دانند ( The Cloner ) آقای وانگ ژینگ. یکی از معروف تررین استارتاپ هایی که او کپی کرده، نمونه ی Group on یا نت برگ و تخفیفان خودمان در چین است.

این آقای وانگ ژینگ، نگاه می کرد به ستاره ها و استارتاپ های معروف و دقیقاً کپی آن ها را در چین اجرا می کردو نتیجه اما واقعا قابل توجه است. از کپی کردن یک شبکه اجتماعی گرفته تا کپی کردن فیس بوک طورری که ااگر آدرس سایت را عوض می کردند، خود زاکربرگ هم متوجه نمی شود که این فیس بوک نیست (!). رنگ ها، چینش المان ها و … همگی مشابه فیس بوک بود.

( The Cloner ) کپی کار اعظم ! آقای وانگ ژینگ

تمامی ویژگی ها و فیچرها کپی شده بود. کار بعدی او کپی کردن توییتر در چین بود. بعد از آن در ۲۰۱۱ رفت سراغ Groupon و آن را کپی کرد و به چینی ها ارائه داد. از موفقیت ها و شهرت وانگ ژینگ می توان به خروجی های استارتاپ هایش اشاره کرد و پیشنهاد می کنیم اسم او را به فارسی در گوگل سرچ کنید تا اطلاعات بیشتری سرچ کنید. اما خوب حالا که چی. کپی کرد و خودش چیزی را از صفر نساخت، درس و تجربه اش برای ما چیه. کمی صبر کنید. در کشور چین یک قانون وجود دارد که نانوشته است اما رخ می دهد. فیچرها و ویژگی ها هر جا که باشند در چند روز قابل کپی و اجرا هستند پس مزیت رقابتی هیچ استارتاپی در چین فیچرها و ویژگی های آن نیست. داستان موفقیت را باید جای دیگری جست.

روال و رسم در غرب و استارتاپ های امریکایی و اروپایی بر آن است که برای هر خدمت یک اپلیکیشن وجود دارد. با یک اپلیکیشن تاکسی می گیرید، با دیگری سفارش آنلاین غذا می دهید، با یک اپلیکیشن چرا، پیام به دوستانتان می دهید و با یک اپ دیگر پرداخت ها و کارهای مالی خود را انجام می دهید اما این داستان در چین و به طور کلی استارتاپ های شرقی اصلا وجود ندارد. در چین با پدیده ای به نام سوپر اپ ها مواجه هستیم. اپلیکیشن we chat را درنظر بگیرید ترکیبی است از پیام رسان و حمل و نقل، وقت پزشک ها، کارهای خیریه و …

درگاه پرداخت آنلاین و هزار ویژگی دیگر. به عبارتی اپلیکیشن ها در آن جا یکپارچه و همه کاره طراحی شده اند. آن جمعیت عظیم چین را تصور کنید و رقابتی که بین کارآفرینان آن جا وجود دارد باعث شده از کارآفرینان چینی به نام گلادیاتور یاد کنند. در نگاه اول کارآفرینان چینی، فقط کپی کار هستند و یک ایده را از جایی می گیرند و در چین عملیاتی و اجرا می کنند اما این تصور بسیار ساده انگارانه است.

ایده فقط بخشی از کسب و کار است. مگر مخاطب و مشتری چینی، سلایق و علایق یکسانی نسبت به مشتری ها در واشنگتن و پاریس دارد. تفاوت اصلی در اجرا است در شناخت و همخوانی محصول و بازار است. تفاوت در اجرا و فرایندهایی اجرایی است تفاوت در مقیاس پذیری و شناخت نیاز مخاطبان است. اما کپی کردن ایده خوبی برای شروع است. یک ضرب المثل در این رابطه وجود دارد که می گه Fake it to make it!

چینی ها و کسانی که کپی کار می خوانیمشان امروزه با اجرا و راه اندازی ایده هایی که در ابتدا کپی بود، حال نوآور ترین شرکت ها را دارند. شرکت هایی پیشرو مانند هواوی که در تکنولوژی ۵G سرآمد و رهبر بازار است یا مثال های زیاد دیگر. چینی ها با کپی شروع کردند اما با کپی ادامه ندادند. به نوآوری و تحقیق و توسعه رسیدند و استاندارد های مهندسی معکوس را کیلومتر ها جابه جا کردند. کارآفرینانی که روزی در شانگهای پکن نگاه به کالیفرنیا و سانفرانسیسکو می کردند، حالا به رقیب های جدی برای آن ها تبدیل شده اند و رقابت ها، کار راحتی به جنگ های تجاری، تعرفه های گمرکی و … رسانده.

حامیان یلدای شهر راز 97 — حامیان یلدای شهر راز ۹۷

سهم چین از تجارت الکترونیکی جهانی به تنهایی حدود ۴۵ درصد است. و این در حالی است که در سال ۲۰۰۵ ، ۶/۰ درصد بوده است. ارزش دلاری رقم های پرداختی که در پرداخت موبایلی در چین جا به جا شده، در سال ۲۰۱۷ تقریباً ۴/۱۵ هزار میلیارد دلار بوده است. (منبع گزارش Wallstreet Journal )

امروزه در حوزه هوش مصنوعی و کلان داده ها چین از رهبران بازار است. کشوری که با کپی و کارهای ساده شروع کرد حالا در قله های دانش، تکنولوژی و ارزش آفرینی ایستادند. تجربه چین از شروع کردن و رقابت کردن با غول های سیلیکون ولی الهام بخش استارتاپ های دیگر نقاط جهان است. تجربه شروع کردن و نهراسیدن از غول هایی مانند مایکروسافت، اپل، آمازون، HP ، DELL، والمارت، پی پال و هزاران مثال دیگر. برای خیلی از نیاز هایی که هنوز در کشور به شکل درست و مناسب حل نشده اند فرصت های بیشماری وجود دارد که منتظر استارتاپ ها و تیم هایی است که به شیوه چابک، مسائل را حل کنند و ارزش ایجاد کرده و باعث رفاه خود و جامعه استارتاپ شوند. از تجربه کشورهای شرق آسیا هم استفاده کنیم و مدام نگاه به نیویورک، پاریس و لندن نداشته باشیم. از چین و تجربه هایش درس بگیریم.
راستی نظر شما چیه؟